Arkadaş ortamlarında en az bir defa “Öğrendiğimi hemen unutuyorum, eskiden ne kolaydı!” cümlesini kullanmışızdır.(35+)Evet, yaş aldıkça hafıza da zaman aşımına uğruyor. Ancak beynimize yeni bilgiyi öğrenmesi ve hatırlaması için yardım edebiliriz.
Hafıza problemleriyle sadece yaşlandıkça karşılaşmıyoruz. Araştırmalara göre stres, anksiyete, depresyon, uykusuzluk gibi durumlar da hafıza sorunlarına yol açabiliyor. Eğer “Hatırlamak” ile ilgili problem yaşadığımızı düşünüyorsak ilk olarak hayat tarzımıza, içinde bulunduğumuz hale bir bakmak önemli.
Ne yapabiliriz?
Uzmanlar tabi ki araştırmışlar ve bize beyni canlı tutmak için birden fazla yol bulmuşlar.
Organize olmak
Eğer eşyaları koyduğumuz yerde bulamıyorsak; sık kullandığımız eşyalar için sabit bir yer belirlemek çok faydalı. Kadınlar için bu genelde kol çantası oluyor. Cüzdan, anahtar, telefon vs tek bir yerde ve yerleri belli. Erkekler de bir çanta ya da bir kutu hazırlayıp bu yöntemi uygulayabilir. Bu yöntem bizi hem son dakika kaybolan eşya stresinden hem de zaman kaybından korur. Unutmayın; beyin kalıpları sever!
Hatırlatıcı kullanmak
Not kağıtları üzerine, not defterine, telefona kısaca kolay ulaşabileceğimiz alanlara kendimize küçük notlar bırakmak aşırı etkili. Bir kaç senedir mail ile başladığım bu hatırlatıcı olayını günümü, haftamı planlamaya kadar götürdüm. Sabah kalktığımda bir gözden geçirip günümü planlıyor ve yapmam gerekenleri unutmuyorum. Bu beynime başka şeyler ile ilgilenmesi için bolca zaman sağlıyor; yazarın naçizane tavsiyesidir.
Görevleri bölmek
Öğrenmek ve sonra hatırlamak istediğimiz bilgi fazla geliyorsa küçük parçalara bölmek işimizi kolaylaştırır. Basit bir örnek; ezberlemek istediğimiz bir telefon numarasıysa önce ilk üç rakamı, sonra ikinci üçü ve en son kalanı ayrı ayrı ezberleyip birleştirmek beyin için daha kolaydır. Beyin büyük bir zinciri ezberlemektense küçük bilgi parçacıklarını daha fazla sever. Beyne dair bir şeyler daha bakayım dersen buradan buyur.
Tekrar, tekrar ve tekrar
Bir şeyi öğrenmenin ve sonra hatırlamanın olmazsa olmaz aracı tekrardır. Duyduğumuz, okuduğumuz, yeni öğrendiğimiz bilgi neyse özellikle yüksek sesle tekrar etmek çok yardımcı oluyor. Örneğin yeni birisiyle tanıştığımızda “Esra, tanıştığımıza memnun oldum Esra” gibi iki defa yapacağımız sesli tekrar sonra hatırlamak için yeterli olacaktır. Ya da diyelim yol tarifi alıyoruz, tarifi verenin arkasından sesli olarak tekrarlamak kolay hatırlamayı sağlar. Kişisel örnek; okuduğum kitaptan hatırlamak istediğim bir bilgi olursa eşimin, arkadaşlarımın yanında sesli tekrar edip onları darlarım:)
Bağlantı kurmak
Hatırlamak istediğimiz bilgi için zihin görüntüleri oluşturup; fotoğrafları birleştirip, geliştirip, değiştirdiğimizde o bilgi zihnin rafında adeta parlıyor, çok daha rahat hatırlıyoruz. Örneğin Ayurveda kelimesini hatırlamaya çalışıyorum. Kelimeyi bölüp zihnimde her parça için bir görüntü yaratıyorum. Ay-ur-veda gibi. Sonra bunları birleştiriyorum. İlk başta zaman alıyor gibi gelse de bir kaç denemeden sonra alışkanlığa dönüşüyor ve beyin böyle öğrenmeye bayılıyor.
Sürekli öğrenme
Kendine meydan okuyarak sürekli olarak öğrenmeye devam etmek kilit nokta. Nasıl ki daha çok yemek yaparak daha iyi ve hızlı yemek yaparız, öğrenmenin kendisi de öğrenme kapasitesini böyle arttırıyor.
Sürekli sosyallik
Araştırmalar düzenli sosyal etkileşimin zihni harekete geçirdiğini gösteriyor. Sohbet etmek, dinlemek hafızamızı geliştiriyor. Sosyal etkileşimi yüksek olan bireylerin daha sağlıklı beyin fonksiyonlarına sahip olduğu gözleniyor. Bu noktada Alzheimer hastalığının önlenmesi için verilen önerilerde neden ısrarla “Sosyalleşme” başlığı gördüğümüzü daha iyi anlıyoruz.
O zaman yazıyıyı Oscar Wilde ile bitirelim:
Memory… is the diary that we all carry about with us.
Kaynak: https://www.health.harvard.edu